• KS. WŁODZIMIERZ SYPNIEWSKI

17 kwietnia 1933, w drugie święto Wielkanocy zmarł ksiądz dziekan dr Włodzimierz Sypniewski, który przez 33 lat piastował funkcję proboszcza w Ostrorogu.

Włodzimierz Sypniewski urodził się 21 lipca 1851 w Gnieźnie, tam też uczęszczał do gimnazjum. W 1876 roku zdał egzamin dojrzałości w gimnazjum świętej Marii Magdaleny w Poznaniu. Następnie studiował prawo w Lipsku i Wrocławiu, gdzie w 1881 roku zdał egzamin na referendarza. Po powrocie do Wielkopolski objął posadę nauczyciela u hrabiostwa Kwileckich w Dobrojewie, tam zawiązała się między nimi przyjaźń, która trwała do końca życia kapłana.^[1]

W 1884 roku na uniwersytecie w Heidelbergu uzyskał doktorat obojga praw, po czym rozpoczął studia teologiczne w Wuerzburgu. Cztery  lata później, z rąk arcybiskupa Dindera, otrzymał święcenia kapłańskie w gnieźnieńskiej katedrze. Jako wikariusz trafił najpierw do Krerowa (07.03.1888 - 13.06.1889), następnie do Czarnkowa (14.06.1889 - 02.03.1891), w końcu do parafii św. Marcina  w Poznaniu (03.03.1891 - 06.05.1896), gdzie poznał i zaprzyjaźnił się księdzem dr. Edmundem Dalborem. Od 7 maja 1896 roku do 5 marca 1900 roku ks. Sypniewski pełnił funkcję proboszcza w parafii w Wytomyślu. Pan Bogumił Wojcieszak, w „Przeglądzie Nowotomyskim” (nr 2/2010, „Nietypowe dzieje – Przegląd Nowotomyski”) pisał „W opinii władz pruskich należał do księży, których trzeba zaliczyć do polskich agitatorów w tutejszym powiecie (…). Tam też zawarte są opinie, iż Polonizacja, po dwudziestoletniej przerwie od czasu Kulturkampfu, podjęta została wraz  z przybyciem księdza dr. Sypniewskiego (…), oraz że ujawnia się jego wpływ w Kozich Laskach, położonych opodal Wytomyśla, gdzie jedno gospodarstwo chłopskie po drugim przechodzi z rąk niemieckich do polskich (….). Ze względu na notoryczne dążenia polonizacyjne pozbawiono ks. Sypniewskiego prawa do nauczania religii”.

Z dniem 6 marca 1900 roku Sypniewski został mianowany proboszczem parafii w Ostrorogu.^[2] Zapewne duży udział w objęciu tej funkcji mieli przyjaciele księdza z Dobrojewa, którzy jak wiadomo byli kolatorami ostrorogskiej świątyni.^[3] Nieco ponad miesiąc wcześniej gościł w Ostrorogu na smutnej uroczystości. Otóż 25 stycznia 1900 roku zmarł Stefan hr. Kwilecki. Mowę żałobną na jego pogrzebie wygłosił ks. Sypniewski. Jak już wspomniałem do końca swojego życia utrzymywał bardzo bliskie relacje z Kwileckimi. Świadczy o tym obecność na ślubie i weselu Julii hr. Kwileckiej z Oporowa z Ludwikiem bar. Pugetem (12 VIII 1902), udzielenie ślubu ich córce Marii bar. Puget ze Stefanem hr. Żółtowskiem (2 VIII 1927) ^[4]. Janina z Puttkamerów Żółtowska, w swojej książce „Dziennik. Fragmenty wielkopolskie 1919-1933”, wspominała, że w  Wielkanoc 1919 roku, kiedy przyjechała w gościnę do Dobrojewa, około 12, przybył również ks. proboszcz z Ostroroga wraz z wikarym.^[5]

Jedną z pierwszych spraw jaką zrealizował na nowej parafii było założenie Banku Ludowego. Spółka została założona już 10 czerwca 1900 roku (7 sierpnia 1900 roku została wpisana do rejestru). Sypniewski najpierw wszedł do zarządu spółki, a następnie (co najmniej do grudnia 1932 roku) był przewodniczącym rady nadzorczej spółki. ^[6]

W 1909 roku kapłan podjął się niemałego zadania, otóż dokonał całkowitego remontu kościoła, włącznie z odrestaurowaniem polichromii. Od strony północnej dobudował do świątyni nową zakrystię (później w pomieszczeniu urządzono kaplicę, obecnie przechowywane są tam przedmioty liturgiczne czy sztandary, a funkcję zakrystii pełni zakrystia z 1776 r. od strony wschodniej).^[7][8] Ponadto wybudował dom parafialny, przy ulicy Kościelnej.

W 1915 roku ksiądz Dalbor, przyjaciel Sypniewskiego, został mianowany arcybiskupem metropolitą gnieźnieńskim i poznańskim oraz Prymasem Polski, a cztery lata później otrzymał godność kardynała. Wiele mówiono wówczas, o Sypniewskim, że zapewne zostanie wyróżniony przez swojego przyjaciela. Odmówił jednak przyjęcia stanowisk, wolał pozostać w Ostrorogu.^[9]

W 1918 roku (lub 1917 roku) z dekanatu lwóweckiego wydzielono dekanat wroniecki, funkcję dziekana powierzono księdzu Sypniewskiego.^[10] Urząd ten złożył dopiero pod koniec 1929 roku, ze względu na zły stan zdrowia.^[11] Nie tylko choroba w ostatnich latach życia dawała się księdzu we znaki. W nocy z 11 na 12 listopada 1931 roku próbowano okraść duszpasterza. Złodzieje wybili szybę i weszli do mieszkania proboszcza, na szczęście zostali spłoszeni i uciekli bez łupu.^[12] Niecały rok później, w październiku 1932 roku, ktoś dokonał podpalenia stodoły należącej do parafii. Straty parafii w postaci 10 wozów siana, sieczkarki i spalonej stodoły oszacowano na 7.000 złotych.^[13]

O śmierci Sypniewskiego pisano w wiele ówczesnych gazet m.in. „Nowym Kurierze”, „Orędowniku Wielkopolskim”, „Włościaninie Polskim”, „Gazecie Szamotulskiej” i  oczywiście w czasopismach religijnych - „Przewodniku Katolickim” czy też w „Miesięczniku Kościelnym dla Archidyecezyi Gnieźnieńskiej i Poznańskiej”.^[14] Pogrzeb księdza odbył się 21 kwietnia 1933 roku. Kondukt żałobny z kościoła na ostroroski cmentarz poprowadził JE Ksiądz Biskup Antoni Laubitz  w asyście ponad 30 kapłanów^[15], a ksiądz Szudziński, w tekście „śp. ks. dr W. Sypniewski” (Orędownik Wielkopolski: ludowy dziennik narodowy i katolicki w Polsce 1933.05.06 R.63 Nr104) tak wspominał zmarłego kapłana: „Jedna jeszcze ważna cecha charakteryzująca nieboszczyka to jego trwała pogoda ducha. Nie widziano Go nigdy zasmuconym; mimo, że  słabość i choroba w ostatnich latach ciągle Go dręczyły, to jednak pogodny uśmiech nie schodzi z oblicza Jego Pogodne oblicze było tu zwierciadłem kryształowym Jego gołębiego serca. Umarł kapłan o wzniosłym charakterze. Jak skromny był w życiu, tak też skromny w własnym pogrzebie. - Potrafił bowiem starannie, jeszcze na łożu śmie usunąć wszystko co było zdaniem Jego niepotrzebnym blaskiem. Na wiadomość o śmierci i pogrzebie śp. ks. Dr. Sypniewskiego przybyło dużo czcicieli zmarłego; […]” Z kolei w „Miesięczniku kościelnym”, tak pisano o pogrzebie księdza „Wieść o śmierci zacnego kapłana poruszyła poza parafią dużo ludzi, znających i ceniących nieboszczyka, to też tak na eksporcie zwłok do kościoła jak i w sam pogrzeb obszerny kościół ostrorogski pomieścić nie mógł zgromadzonych tłumów z licznie przybyłym klerem.” (Miesięcznik Kościelny dla Archidyecezyi Gnieźnieńskiej i Poznańskiej 1933 lipiec/sierpień R.48 Nr7/8). Został pochowany skromnie, zgodnie z życzeniem. Spoczywa w alei kapłanów na ostroroskim cmentarzu.

Po śmierci księdza przez dłuższy czas nie było wiadomo komu przypadanie funkcja proboszcza w Ostrorogu. Na początku czerwca pisano, że będzie to dotychczasowy proboszcz parafii w Niepurszewie - ks. Stanisław Radomski.^[16] Miesiąc później okazało się jednak, że wiadomość ta była przedwczesna, a parafia nadal nie była obsadzona. Zarządcą przejściowo ustanowiono księdza dziekana Romana Pancewicza, z Chrzypska Wielkiego.^[17]

Sprawa wyboru nowego proboszcza na beneficjum w Ostrorogu zakończyła się dopiero w listopadzie, kiedy mianowano nim z dniem 1 grudnia księdza Stanisława Waraczewskiego.^[18]

Michał Dachtera

Przypisy:

^[1] Orędownik Wielkopolski: ludowy dziennik narodowy i katolicki w Polsce 1933.05.06 R.63 Nr104

^[2] Orędownik Wielkopolski: ludowy dziennik narodowy i katolicki w Polsce 1933.05.06 R.63 Nr104;    Bogumił Wojcieszak, w „Przeglądzie Nowotomyskim” (nr 2/2010, „Nietypowe dzieje – Przegląd Nowotomyski”; Ordo Officii Divini Recitandi, Sacrique Peragendi ad Usum Almae Ecclesiae Metropolitanae et Archidioecesis Posnaniensis Pro Anno Domini Bissextili MDCCCXCVI; Ordo Officii Divini Recitandi, Sacrique Peragendi ad Usum Almae Ecclesiae Metropolitanae et Archidioecesis Posnaniensis Pro Anno Domini 1893; Ordo Officii Divini ad Usum Almae Ecclesiae Metropolitanae et Archi-Dioec. Posnaniensis Pro Anno Domini 1900; http://www.wtg-gniazdo.org/ksieza/main.php?akcja=opis&id=4441

^[3] Miesięcznik Kościelny dla Archidyecezyi Gnieźnieńskiej i Poznańskiej 1933 lipiec/sierpień R.48 Nr7/8

^[4] Gazeta Szamotulska: niezależne pismo narodowe, społeczne i polityczne 1927.08.20 R.6 Nr95

^[5] Janina z Puttkamerów Żółtowska, „Dziennik. Fragmenty wielkopolskie 1919-1933”, wybór, opracowanie i wstęp Barbara Wysocka, Biblioteka „Kroniki Wielkopolskiej”, Wydawnictwo WBPiCAK, Poznań 2006.

^[6] Trzydzieste drugie Sprawozdanie Związku Spółek Zarobkowych i Gospodarczych na Poznańskie i Prusy Zachodnie za rok 1903; LX Sprawozdanie Związku Spółdzielni Zarobkowych i Gospodarczych w Poznaniu 1931; LXI Sprawozdanie Związku Spółdzielni Zarobkowych i Gospodarczych w Poznaniu 1932

^[7] Teresa Ruszyńskia i Aniela Sławska: Katalog zabytków sztuki w Polsce, Tom V, Zeszyt 23. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 1966.

^[8] Miesięcznik Kościelny dla Archidyecezyi Gnieźnieńskiej i Poznańskiej 1933 listopad R.48 Nr11

^[9] Orędownik Wielkopolski: ludowy dziennik narodowy i katolicki w Polsce 1933.05.06 R.63 Nr104

^[10] Ordo Officii Divini ad Usum Almae Ecclesiae Metropolitanae et Archi-Dioec. Posnaniensis Pro Anno Domini 1918

^[11] Orędownik Wielkopolski: ludowy dziennik narodowy i katolicki w Polsce 1933.05.06 R.63 Nr104

^[12] Gazeta Szamotulska: niezależne pismo narodowe, społeczne i polityczne 1931.11.14 R.10 Nr133

^[13] Gazeta Szamotulska: niezależne pismo narodowe, społeczne i polityczne 1932.11.05 R.11 Nr127

^[14] Nowy Kurjer 1933.04.20 R.44 Nr91; Orędownik Wielkopolski: ludowy dziennik narodowy i katolicki w Polsce 1933.04.19 R.63 Nr90; Włościanin Polski: naczelny organ Zawodowego Związku Włościańskiego 1933.04.23 R.5 Nr17; Przewodnik Katolicki. 1933 R.39 nr18, Gazeta Szamotulska: niezależne pismo narodowe, społeczne i polityczne 1933.04.22 R.12 Nr47.; Miesięcznik Kościelny dla Archidyecezyi Gnieźnieńskiej i Poznańskiej 1933 maj/czerwiec R.48 Nr5/6

^[15] Gazeta Szamotulska: niezależne pismo narodowe, społeczne i polityczne 1933.04.22 R.12 Nr47

^[16] Gazeta Szamotulska: niezależne pismo narodowe, społeczne i polityczne 1933.06.01 R.12 Nr63

^[17] Gazeta Szamotulska: niezależne pismo narodowe, społeczne i polityczne 1933.07.06 R.12 Nr77

^[18] Miesięcznik Kościelny dla Archidyecezyi Gnieźnieńskiej i Poznańskiej 1933 listopad R.48 Nr11